Vrijval stamrechtvoorziening of lijfrentevoorziening (na ingang).

Is vrijval stamrechtverplichting of lijfrenteverplichting te voorkomen?

De laatste tijd krijgen wij veel vragen over de vrijval van een stamrechtverplichting of de vrijval van een lijfrenteverplichting. In dit nieuwsartikel leggen wij u graag uit hoe de vrijval ontstaat en hoe u deze kunt voorkomen of beperken. Het probleem van ‘vrijval’ doet zich voor als een directeur-grootaandeelhouder (dga) bij zijn of haar vennootschap (B.V.) een lijfrente of stamrecht heeft bedongen. Bijvoorbeeld:

  • (1) een gouden handdruk stamrecht;
  • (2) lijfrente stakingswinst en/of afname fiscale oudedagsreserve, of
  • (3) een stamrecht inbreng onderneming in een B.V. (vóór 1992).

In dit soort situaties zijn er twee tijdvakken te onderscheiden, namelijk: (1) de opbouw of uitstelperiode en (2) de periode waarbij de lijfrente of het stamrecht daadwerkelijk aan de dga wordt uitgekeerd (de uitkeringsperiode).

Gedurende de uitstelperiode wordt het lijfrente- of stamrechtkapitaal jaarlijks door de B.V. opgewaardeerd met de overeengekomen rente (meestal is dit een vaste rente of het u-rendement). De aangroei van de verplichting is een fiscale aftrekpost voor de B.V. Op enig moment zal/moet het (eind)kapitaal worden omgezet in een periodieke uitkering of lijfrente. Deze omrekening moet op commerciële actuariële grondslagen worden uitgevoerd. Dit betekent onder meer dat er rekening moet worden gehouden met de huidige lage marktrente (momenteel is deze zelfs negatief).  

Als een lijfrente of stamrecht wordt uitgekeerd, of de hoogte van de periodieke uitkering vaststaat, noemt men dit een zuivere aanspraak. In dat geval moet de stamrecht- of lijfrenteverplichting in de fiscale jaarrekening op actuariële grondslagen worden berekend; waarbij rekening moet worden gehouden met een rente van minimaal 4%. Door deze hogere rente wordt de stamrecht- of lijfrentevoorziening flink lager. Dit veroorzaakt de (fiscale) vrijval in het eerste jaar van uitkeren.

Voorbeeld vrijval stamrechtvoorziening

Peter heeft in 2005 een gouden handdruk ontvangen (aanspraak op periodieke uitkeringen ter vervanging van gederfd of te derven loon). Omdat hij indertijd direct weer ander werk had gevonden heeft hij besloten om de gouden handdruk onder te brengen bij een door hem opgerichte B.V. In de stamrechtovereenkomst is afgesproken dat de B.V. – in de uitstelperiode - de stamrechtverplichting jaarlijks zal verhogen met een rente van 3%.  Op 1 juli 2020 bereikt Peter de AOW leeftijd en is de stamrechtverplichting aangegroeid tot € 200.000.

Peter spreekt met zijn B.V. af dat hij gedurende 20 jaar een periodieke uitkering zal ontvangen. Als hij komt te overlijden gaat de uitkering voor 70% over op zijn vrouw. De B.V. moet de maandelijkse uitkering op zakelijke commerciële grondslagen vaststellen. Hiervoor is dus een actuariële berekening nodig. Op basis van de rentestand (0,17%, u-rendement plus 0,5%) en de levensverwachting (gebruikelijke leeftijdsterugstelling toegepast) op 1 juli 2020 en rekening houdend met kosten bedraagt de maandelijkse uitkering € 850.

De B.V. van Peter moet eind 2020 de stamrechtverplichting in de fiscale jaarrekening opnemen. Hierbij dient men verplicht rekening houden met een rekenrente van 4% (dit volgt uit artikel 3.29 Wet IB 2001). De fiscale stamrechtvoorziening bedraagt ultimo 2020 € 133.202. Ten opzichte van de koopsom op 1 juli 2020 ,van € 200.000, is dit een vrijval van ruim € 66.000. Deze vrijval valt vrij in de winst en hierover moet direct vennootschapsbelasting betaald worden (tenzij hij nog verliescompensatie heeft).

De vrijval bedraagt in dit geval zo’n 33%. Het mag duidelijk zijn dat veel mensen hier niet op zitten te wachten. De vraag is dan ook: hoe is dit te voorkomen of hoe kan de vrijval worden beperkt?

Wat veroorzaakt de extreme daling van de voorziening?

De extreme daling van de lijfrente- of stamrechtverplichting wordt veroorzaakt door:

  • het verschil in rente (tussen de gebruikte marktrente bij de omrekening en de 4% rekenrente bij de waardering);
  • de uitkeringen die zijn gedaan;
  • vrijval van de kosten.

De belastingdienst is op de hoogte van dit probleem en er zijn al diverse procedures over gevoerd. Men is echter nog steeds niet bereid om met een oplossing voor dit probleem te komen. Zolang de marktrente laag blijft zal de vrijval blijven optreden.

Zo kunt u de vrijval van de voorziening voorkomen of beperken

1. Afstorten in een bancaire- beleggings- of verzekerde lijfrente
Een vrijval is eigenlijk alleen maar te voorkomen als de B.V. - voor het omzettingsmoment - de verplichting onderbrengt bij een externe lijfrente-uitvoerder (verzekeraar, bank of beleggingsinstelling). Men noemt dit afstorten. Hiervoor moet de B.V. dan wel over voldoende financiële middelen beschikken om de koopsom te kunnen betalen. Een beleggingslijfrente kan een interessant alternatief zijn als u geen genoegen neemt met de lage rente die aanbieders van een garantielijfrente momenteel geven.

De pensioenadviseurs van Transparans kunnen een onafhankelijke marktvergelijking voor u maken waarbij de beste aanbieder voor u geselecteerd wordt. Wij ontvangen geen vergoeding van aanbieders zodat u 100% objectief advies krijgt.

Bijkomend voordeel van afstorten is dat u geen loonadministratie meer hoeft bij te houden en dat u geen jaarlijkse actuariële stamrecht- of lijfrenteberekening meer hoeft te laten maken. Ook bestaat hierna de mogelijkheid om de B.V. op te heffen.

2. Andere mogelijkheden
Als afstorten geen optie is dan blijft over het beperken van de vrijval. Wij zetten hieronder de mogelijkheden voor u uiteen.

  1. Inkorten uitkeringsduur. Naarmate de looptijd van de uitkeringen korter is, zal het verschil tussen het omzettingsbedrag en de voorziening kleiner worden en daarmee ook de vrijval minder worden. Van belang is dan wel dat de looptijd zodanig wordt gekozen dat u nog wel blijft voldoen aan de fiscaal minimale uitkeringsduur (bijvoorbeeld 1% sterftekans bij een gouden handdruk stamrecht of een minimale uitkeringsduur van 5 jaar bij een tijdelijke oudedagslijfrente). Een kortere uitkeringsduur zorgt voor een hogere jaarlijkse uitkering. Het gevolg hiervan kan zijn dat u te maken krijgt met een hogere belastingdruk (inkomstenbelasting). Vooraf goed financieel plannen is aan te bevelen. Onze adviseurs beschikken over "stat of the art" adviessoftware om de voor u meest optimale opzet te kunnen selecteren. Neem gerust contact met ons op als u hier meer over wilt weten.
  2. Vergelijkbaar met de hiervoor genoemde optie is de zogenaamde hoog/laag constructie (combinatie van een tijdelijke oudedagslijfrente met een levenslange oudedagslijfrente). Hierbij wordt gedurende de eerste periode een hogere uitkering gedaan en daarna een lagere.
  3. Uitkering berekenen in een andere valuta die nog wel een rente van minimaal 4% kent. Dit is wel een bewerkelijke oplossing. Overigens bestaat hierover ook geen 100% zekerheid dat de fiscus hier in alle gevallen mee akkoord gaat.
  4. Gouden handdruk stamrecht afkopen. Als de stamrechtuitkering toch al volledig in het hoogste belastingtarief (IB) wordt belast dan kan ook overwogen worden om het stamrecht op de ingangsdatum af te kopen. Sinds 2014 gelden er geen fiscale sancties meer (revisierente) en heb je alleen te maken met de reguliere box 1 heffing. Afkoop voorkomt ook dat er een vrijval optreedt waarover belasting moet worden betaald. Let wel op dat de afkoopsom - nadat deze is uitgekeerd - meetelt voor de heffing in box 3 (vermogensbelasting). 
  5. Kosten niet ineens laten vrijvallen. De omrekening van het lijfrente- of stamrechtkapitaal in een lijfrente of periodieke uitkering moet op zakelijke grondslagen plaatsvinden. Dit betekent dat men rekening moet houden met kosten. Zonder verdere maatregelen valt het volledige kostenbedrag vrij in de winst. Het is toegestaan om de kosten te passiveren en evenredig vrij te laten vallen gedurende de looptijd. Een eenvoudiger optie is om te werken met een zogenaamde interne rekenrente. Een van de redenen waarom onze klanten hun actuariële stamrecht- en lijfrenteberekeningen graag door Transparans laten maken is omdat wij altijd ook de interne rekenrente voor hun berekenen.

Advies of actuariële stamrechtberekening of lijfrenteberekening nodig?

Moet u binnenkort uw lijfrentekapitaal of stamrechtkapitaal omzetten in een lijfrente of periodieke uitkering? Dan is het zaak om u vooraf goed te laten informeren. Dit voorkomt teleurstellingen achteraf. Hebt u advies nodig of wilt u klankborden over dit onderwerp? Neem dan vrijblijvend contact op met onze stamrechtspecialist Ernst Strengers. Met ruim 30 jaar ervaring op het gebied van lijfrentes en stamrechten bent u bij Ernst aan het goede adres.

Dit is waarom klanten kiezen voor Transparans

✔️ Al 30 jaar dé stamrecht- en lijfrentespecialist.
✔️ Uw stamrecht- of lijfrenteberekening snel via de mail. Meestal binnen 24 uur.
✔️ Scherpe tarieven. U hebt al een actuariële stamrecht- of lijfrenteberekening vanaf 95,-

Wij helpen u graag. Of het nu gaat om de lijfrenteverplichting of stamrechtverplichting in de jaarrekening of om de omrekening van het (eind)kapitaal in een lijfrente of periodieke uitkering. Wilt u meer informatie over het afstorten van een stamrecht of lijfrente? Ook dan bent u bij ons aan het goede adres. Wij kennen de mogelijkheden en selecteren gegarandeerd de beste aanbieder voor u.

Neem vrijblijvend contact op via het contactformulier of bel ons tijdens kantooruren via telefoonnummer: 0742550345.